5 Giai Đoạn Cơ Bản Trong Quá Trình Phát Triển Của Một Doanh Nghiệp

ĐA SỐ CÁC CÔNG TY ĐƠN GIẢN NHƯNG ỔN ĐỊNH

Thường ta nghe nói về những startup tăng trưởng đột biến, doanh nghiệp niêm yết tồn tại lâu dài, hoặc những công ty kinh doanh bền bỉ. Tuy nhiên, chỉ có khoảng 20% trong số đó thực sự đạt được những thành công như vậy.

Còn 80% doanh nghiệp còn lại, chúng có thể được phân thành ba nhóm:

Doanh nghiệp tồn tại một thời gian rồi đóng cửa: chiếm 50%
Doanh nghiệp tăng trưởng mạnh rồi nhanh chóng tắt: chiếm 20%
Doanh nghiệp tồn tại ổn định và bền bỉ: chiếm 30%
Chúng ta sẽ tập trung vào nhóm thứ ba. Có khoảng 240 nghìn doanh nghiệp như thế (trong tổng số 1 triệu doanh nghiệp, bao gồm cả những người kinh doanh tự do không thành lập công ty). Lưu ý rằng những con số này chỉ là dự đoán của tôi, vui lòng không hỏi về nguồn gốc.

ĐẶC TRƯNG

Quy mô phù hợp với khả năng của nhà sáng lập. Ví dụ, một giáo viên Toán giỏi có thể lập một trung tâm luyện thi Toán với 5 nhân viên, dạy cho 50 học viên mỗi tháng và thu nhập ổn định khoảng 300 triệu đồng mỗi tháng. Họ có thể duy trì hoạt động như thế suốt 20 năm cho đến khi không muốn dạy nữa. Những người như vậy có thể là giáo viên, bác sĩ, nha sĩ, chủ quán nhậu, chủ nhà trọ, hoặc người bán buôn trái cây. Họ không nổi tiếng, không mượn nợ, không mạo hiểm, không cần bằng MBA, nhưng vẫn có thể có một cuộc sống ổn định suốt 20 năm và đạt được những thành công nhất định.

Dòng tiền ổn định: điều này rất quan trọng. Nếu bạn có dòng tiền tốt và biết cách đầu tư (vào đất, tài sản, mối quan hệ…), bạn sẽ có khả năng nhân lên tài sản của mình. Những người có thu nhập 50 triệu mỗi tháng sẽ thấy cuộc sống thay đổi sau vài năm.

Nghề nghiệp phục vụ cho nhu cầu xã hội: ăn uống, chữa bệnh, giáo dục, giải trí…là những nhu cầu luôn cần thiết. Nhiều startup tuyên bố rằng họ đang giải quyết những vấn đề xã hội, nhưng thực tế, xã hội đã có sẵn nhiều giải pháp cho những vấn đề này mà không cần tạo ra cái mới.

….
LÝ DO VỀ SỰ BỀN BỈ

• Xã hội luôn cần các doanh nghiệp nhỏ, tốt để đáp ứng những nhu cầu cụ thể. Cho dù một chuỗi cà phê lớn như Highland có mở rộng thế nào, quán cà phê nhỏ ở cuối con hẻm vẫn sẽ luôn có khách. Các doanh nghiệp lớn cũng cần các doanh nghiệp nhỏ để cung cấp dịch vụ cho họ. Và các doanh nghiệp nhỏ, nếu gắn bó với doanh nghiệp lớn, sẽ tạo nên một hệ sinh thái phát triển cùng nhau.
• Mỗi người sáng lập có một mục tiêu và con đường riêng. Không phải ai cũng có thể trở thành Thegioididong hoặc FPT Shop, nhưng vẫn có hàng ngàn người hạnh phúc với cửa hàng điện thoại cũ của họ. Vì vậy, không cần phải cố gắng đạt được những gì không thể đạt được.
• Mỗi doanh nghiệp nhỏ vẫn có thể mang lại niềm vui lớn cho nhiều người. Ví dụ như công ty của tôi, chúng tôi phát triển phần mềm, suốt 6 năm qua, số lượng nhân viên dao động từ 30 đến 40 người, nhưng hầu hết mọi người đều hài lòng. Những người rời bỏ công ty vẫn nhớ về nó, những người mới gia nhập đều nhiệt huyết. Tôi tự hỏi liệu có nên mở rộng công ty lên 100 người không? Hay giảm xuống còn 15 người sẽ vui hơn không? Đôi khi, chất lượng quan trọng hơn số lượng.

TÍNH CHẤT CỦA CÔNG TY

• Phù hợp với quy mô của nhà sáng lập. Chẳng hạn, một giáo viên toán giỏi có thể thành lập một trung tâm học toán với 5 nhân viên, dạy 50 học sinh mỗi tháng, thu nhập ổn định 300 triệu mỗi tháng. Họ có thể làm điều này trong 20 năm hoặc cho đến khi họ không muốn dạy nữa. Những người giáo viên này có thể dạy cho đến 75 tuổi, giống như cha của một người bạn của tôi ở quê nhà. “Phù hợp với quy mô” có nghĩa là họ hoạt động trong khả năng kiểm soát của họ, thu về lượng thu nhập ổn định, và không muốn mở rộng kể cả khi có cơ hội. Điều này có thể áp dụng cho nhiều nghề nghiệp khác nhau, từ giáo viên Anh ngữ, bác sĩ, nha sĩ, dược sĩ, chủ quán nhậu, chủ khu nhà trọ, đến người buôn bán trái cây…
• Dòng tiền ổn định và ổn: Điều này rất quan trọng. Nếu bạn có dòng tiền tốt và biết cách đầu tư (vào đất đai, tài sản, mối quan hệ…), bạn có thể nhân đôi thu nhập của mình. Những người có thu nhập 50 triệu mỗi tháng sẽ thấy cuộc sống của họ thay đổi sau vài năm.
• Ngành nghề cần thiết cho xã hội: Những ngành như ăn uống, y tế, giáo dục, giải trí… luôn được cần thiết. Nhiều startup tuyên bố rằng họ giải quyết các vấn đề của xã hội, nhưng thực tế là xã hội có nhiều công việc đang tồn tại mà không cần phải tạo ra cái mới.

TẠI SAO LẠI BỀN BỈ

• Xã hội cần những doanh nghiệp nhỏ nhưng chất lượng để đáp ứng các nhu cầu cụ thể. Ngay cả khi Highland mở rộng, quán cà phê nhỏ ở cuối con phố với bóng cây mát mẻ vẫn thu hút được khách hàng. Các doanh nghiệp lớn cũng cần các doanh nghiệp nhỏ để cung cấp dịch vụ. Nếu các doanh nghiệp nhỏ bám vào doanh nghiệp lớn, họ sẽ tạo ra một hệ sinh thái cùng tiến bộ.
• Mỗi nhà sáng lập có mục tiêu và con đường của riêng mình. Chỉ có một số ít người thành công như thegioididong hoặc fptshop, nhưng vẫn có hàng nghìn người hạnh phúc với cửa hàng bán điện thoại cũ của họ. Chúng ta không cần phải cố gắng vươn lên tới những gì không thể đạt được.
• Mỗi doanh nghiệp nhỏ có thể mang lại niềm vui lớn cho nhiều người. Ví dụ, công ty tôi chuyên về phần mềm, trong vòng 6 năm, số lượng nhân viên dao động từ 30-40 người, nhưng hầu hết mọi người đều hạnh phúc. Nhân viên cũ đi vẫn nhớ công ty, nhân viên mới thì đầy hứng khởi. Tôi tự hỏi nếu tôi mở rộng công ty lên 100 người, liệu mọi người có vui không? Hay nếu tôi giảm số lượng nhân viên xuống còn 15 người, liệu mọi người có vui hơn không? Đôi khi số lượng không quan trọng bằng chất lượng công việc mà chúng ta tạo ra.
• Nếu chúng ta làm việc tốt, sẽ có người ủng hộ. Các lý thuyết đều nói rằng chúng ta phải khác biệt. Tôi cho rằng chỉ cần chúng ta làm tốt, thì đó đã là một điều tốt. Như công ty phần mềm của tôi, không có gì khác biệt, vẫn có lỗi, nhưng nếu chúng tôi cố gắng, thì vẫn có khách hàng. Rồi cơ hội cũng sẽ đến.
• Hiểu chính mình là ai quan trọng hơn là so sánh mình với người khác. Trở thành một con cá lớn trong ao nhỏ tốt hơn là trở thành một con cá nhỏ trong sông đầy cá sấu. Khi chúng ta hiểu bản thân và đồng đội của mình, chúng ta có thể đi xa hơn.

CÁC GIAI ĐOẠN PHÁT TRIỂN

1. Phù hợp với thị trường: Người ta trả tiền cho bạn, họ quay lại, họ giới thiệu bạn cho người khác. Bạn có khách hàng trả tiền cho bạn hàng ngày, hàng tuần, hàng tháng. Bạn hiểu họ, bạn làm họ hạnh phúc, bạn giữ được họ. Bạn tạo ra giá trị cho họ và họ trả tiền cho giá trị đó. Bạn làm việc trong một thị trường lớn, hoặc bạn định hình thị trường của mình.

2. Tạo dựng mô hình kinh doanh: Bạn có thể thu hồi chi phí đầu tư ban đầu sau một thời gian nhất định. Bạn có thể mở rộng mô hình kinh doanh của mình, từ việc thuê thêm nhân viên, mở thêm chi nhánh, đến việc nâng cấp dịch vụ. Mô hình kinh doanh của bạn phải đơn giản để bạn có thể tìm hiểu, giải thích, và nhân rộng.

3. Tạo ra sự đột phá: Bạn tìm ra cách để làm mọi thứ nhanh hơn, tốt hơn, rẻ hơn. Bạn đổi mới sản phẩm, dịch vụ, quy trình làm việc, chính sách, cách thức tiếp cận khách hàng… Bạn có thể tạo ra sự đột phá bằng cách chấp nhận thử thách, thất bại, và học hỏi từ đó.

4. Kiểm soát và tối ưu hóa: Bạn giám sát và kiểm soát chất lượng sản phẩm, dịch vụ, nhân sự, và môi trường làm việc. Bạn tối ưu hóa các hoạt động, giảm bớt lãng phí, tăng cường hiệu quả. Bạn đảm bảo rằng mọi người trong công ty đều hiểu rõ mục tiêu, trách nhiệm, và cách thức hoạt động.

5. Mở rộng và phát triển: Bạn mở rộng công ty về mặt quy mô, tầm ảnh hưởng, và lợi nhuận. Bạn phát triển các mối quan hệ, hợp tác, và đối tác kinh doanh. Bạn khám phá và tận dụng các cơ hội mới.

Những giai đoạn này không cần phải tuân theo một thứ tự cố định, và một công ty có thể trải qua một số giai đoạn cùng một lúc. Bạn có thể bắt đầu từ việc tạo ra sự đột phá, sau đó mới tìm kiếm thị trường phù hợp. Hoặc bạn có thể tìm ra một thị trường tiềm năng, rồi mới bắt đầu xây dựng mô hình kinh doanh.

Hãy nhớ rằng, không phải tất cả các công ty đều cần phải mở rộng và phát triển. Một số công ty thích hợp với quy mô nhỏ và tập trung vào chất lượng dịch vụ hơn là sự mở rộng. Đối với những công ty này, quan trọng nhất là kiểm soát và tối ưu hóa, cũng như việc tạo ra sự đột phá trong cách họ phục vụ khách hàng.

Nguồn: Anh Tuấn A1